menu search حمل و نقل از طریق راه‌آهن شامل مترو، قطارهای مسافربری، قطارهای باربری و… است که هر کدام به شیوه مخصوص خود انجام می‌شود. حمل و نقل بین المللی ریلی را می‌توان یکی از بهترین و ایمن‌ترین شیوه‌های حمل و نقل در مقایسه با سایر حمل و نقل‌ها به حساب آورد. در ادامه به تاریخچه و بیان مزایا و معایب حمل و نقل ریلی خواهیم پرداخت.
حمل و نقل بین المللی ریلی چیست؟
حمل و نقل بار از طریق راه‌آهن، تحت شرایط به خصوصی انجام می‌شود. به طور مثال برای جابجایی اجناس، از واگن‌های مخصوص بار استفاده می‌شود. واگن‌های مسطح، برای حمل و نقل ماشین‌آلات سنگین که طول زیادی دارند، یا میلگرد، قطعات آهنی و تیرآهن استفاده می‌شود. این واگن‌های مسطح، دو محوره، چهار و یا شش محوره هستند. واگن‌های مسقف به شکلی طراحی و ساخته شده‌اند که بعد از قراردادن کالا، درب واگن بسته و پلمپ می‌شود.
برای کالاهایی که در برابر نور خورشید، اکسیژن و رطوبت مقاوم نیستند، از این واگن استفاده می‌شود. واگن‌های مخزنی، که در صنعت حمل و نقل ریلی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای کالاهایی نظیر سوخت و انواع مایعات است. واگن‌های یخچالی نیز از انواع دیگر واگن‌هایی‌ست که برای حمل و نقل ریلی استفاده می‌شود. این واگن‌ها برای حمل مواد فاسد شدنی مانند لبنیات و گوشت و سبزیجات کاربرد دارد. این واگن‌ها، سیستم خنک‌کننده داشته و در طول سفر، دما را به شکل خودکار تنظیم می‌کنند.
تاریخچه حمل و نقل ریلی در ایران
مسئله استخراج ذغال سنگ از معادن و صادر کردن آن به خارج از کشور، مشکلی بوده که بر سر راه مردم وجود داشته است. در ابتدا سعی می‌کردند در طول معدن‌ها، سطوح همواری ایجاد کنند تا ارابه‌های حمل ذغال سنگ به راحتی از آن‌ها عبور کنند. به مرور زمان، متوجه شدند این کار کافی است نه مقرون به صرفه.
احداث اولین راه‌آهن در ایران به سال 1227 شمسی برمی‌گردد. از مبدا رشت به مقصد بندرانزلی. بقایای بازمانده از این مسیر، هنوز در محوطه اداره کل بنادر استان گیلان موجود است. 12 کیلومتر از این مسیر تا اواسط دوره رضاشاه استفاده می‌شده است.
در سال 1261 شمسی نیز، خط تراموا از تهران و شاه عبدالعظیم(ع) به طول 8 کیلومتر و 700 متر احداث شد. با گذر زمان و اهمیت ساخت راه‌آهن به طور گسترده در سراسر کشور، در سال 1297 شمسی، انگلیسی‌ها خط بوشهر تا برازجان به طول 60 کلیومتر را احداث کردند که بیشتر جنبه تجاری و نظامی داشته و واردات کالای انگلیسی را از بوشهر آسان می‌کرد. در نهایت، ایجاد راه‌آهن سراسری در ایران، در سال 1306 کلید خورد و به مرور، شبکه راه‌آهن در کشور ایران تکمیل شد.
روز 5 آذر در در تقویم ایران، به عنوان روز حمل و نقل ریلی نام‌گذاری شده است. طبق آمار رسمی وزرات راه و شهرسازی، امروزه شبکه حمل و نقل ریلی، 10460 کیلومتر طول دارد که طی سال‌های 1295 تا 1395 ساخته شده است.
قوانین و مقررات حمل و نقل بین المللی ریلی
در جوامع بین‌المللی، برای حمل و نقل ریلی، کنوانسیون‌هایی به امضای کشورها رسیده است. این کنوانسیون‌ها به این منظور وضع شده‌اند که کشور‌هایی که به عضویت در آن می‌رسند، از امکانات و ظرفیت‌های بین‌المللی به طور کامل استفاده کنند. اما در قوانین داخلی کشور، تنها در اصل چهارم قانون اساسی از کلمه «راه‌آهن» استفاده شده است و آن را جزء صنایع برشمرده است و مالکیت آن را به دولت واگذار کرده است.
مزایا و معایب حمل و نقل بین المللی ریلی
به طور کلی، مزایای باربری ریلی کالا بسیار زیاد است. نیروی انسانی کمی برای حمل و نقل لازم است و همچنین نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل، هزینه مناسب‌تری پرداخت خواهد کرد. در ادامه مزایا و معایب حمل و نقل ریلی را بررسی خواهیم کرد.
مزایای حمل و نقل ریلی
- افرادی که کالاهای زیاد و حجیمی دارند، برای حمل و نقل آن باید به شکلی آن را جابجا کنند که به صورت یکجا انجام گیرد. گنجایش واگن‌های یک قطار، به مراتب بیشتر از یک کامیون است. بنابراین حجم بیشتری از کالا را می‌توان جابجا کرد.
- حمل و نقل ریلی، نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل، هم هزینه نقل و انتقال کمتری متحمل می‌شود و هم نیروی انسانی و انرژی کمتری برای حمل و نقل لازم است.
- همچنین حمل کالا با قطار، خطرات کمتری نسبت به سایر روش‌های حمل و نقل دارد و روشی ایمن برای انتقال کالا به شمار می‌آید.
- حمل و نقل ریلی کالا، محیط زیست را کمتر آلوده کرده و مصرف انرژی در این روش به مراتب کمتر از حمل و نقل جاده‌ای است.
- یکی از مهم‌ترین مزایای حمل و نقل ریلی، توقف کم در طول مسیر بوده، که می‌توان بدون توقف در بین مسیر، کالا را در سریع‌ترین زمان ممکن به مقصد رساند.
معایب حمل و نقل ریلی
معایب حمل و نقل ریلی به حدی نیست که بتوان به خاطر معایب آن، از این گزینه برای حمل و نقل صرف نظر کرد. شاید بتوان مهم‌ترین عیبی که داشته باشد، عدم دسترسی بعضی از نقاط است که امکان حمل و نقل کالا با قطار در آنجا وجود ندارد. این عیب، مربوط به کشورهاست که توانایی فراهم کردن زیرساخت لازم برای حمل و نقل ریلی را ندارند. بنابراین اگر مبدأ و مقصد مدنظر شما متصل به شبکه ریلی است، یکی از گزینه‌های مناسب، ارتباط با شرکت‌های خدمات حمل و نقل ریلی است تا مسئولیت حمل و نقل اجناس و کالاهای شما را به عهده بگیرد.
